Końcówka

Studium końca i jego względności.

"Końcówka" należy do najwybitniejszych utworów Samuela Becketta. Po raz pierwszy wykonano ją w 1957 r. w Royal Court Theatre w Londynie przez francuski zespół w języku oryginału. Rolę Hamma kreował reżyser przedstawienia – Roger Blin, któremu autor zadedykował utwór. W roku 1967 dramat ten został zrealizowany przez samego autora po niemiecku, w Schiller-Theater w Berlinie Zachodnim. Do dziś nie schodzi ze scen całego świata. Polska prapremiera miała miejsce niemalże zaraz po powstaniu dzieła - w roku 1957 w krakowskim Teatrze 38 Waldemara Krygiera.

Z beckettowskimi strofami o śmierci, upływie czasu i samotności na scenie Polskiego mierzą się: Grażyna Barszczewska, Andrzej Mastalerz, Krzysztof Kumor i Andrzej Seweryn.

Tytuł wersji francuskiej brzmi "Fin de partie", co znaczy dosłownie "koniec partii"; tytuł wersji angielskiej – "Endgame", co z kolei odpowiada polskiemu "koniec gry" lub "gra końcowa". Oba wyrażenia należą do języka szachowego i oznaczają ostatnią część rozgrywki. W języku polskim wyrażeniom tym odpowiada słowo "końcówka". Z jednej strony, jest ono nawet nieco bogatsze od wyrażeń oryginalnych, z drugiej, nieco uboższe, przez to, iż nie zawiera w sobie tego elementu, jakim jest pojęcie "gry", "partii", które dla sztuki jest niezwykle ważne.

Wszystkie imiona postaci są znaczące. "Nagg" to przetworzony skrót niemieckiego Nagel (gwóźdź). "Nell" fonetycznie zbliżone jest do angielskiego nail (gwóźdź, ćwiek). "Clov" fonetycznie równa się angielskiemu clove (przyległy, wierny, nie odstępujący), a jednocześnie zbliżone jest do francuskiego clou (gwóźdź). "Hamm" fonetycznie równa się angielskiemu ham (szynka, czyli mięso trefne), jednocześnie stanowi skrót angielskiego hammer (młotek) oraz łacińskiego hamus (hak), brzmi wreszcie jak imię biblijnego Chama. Ten aspekt imion, który sprawia, że łączy się je z pojęciami gwoździa i młotka (trzy ćwieki i młot), stanowi podstawę do kolejnego, ogólniejszego skojarzenia – z misterium Ukrzyżowania.

Chwila za chwilą, [...] a na to, by życie się z tego złożyło, życie całe się czeka - Samuel Beckett "Końcówka".

Na scenie występuje Krzysztof Kumor jako Nagg, Grażyna Barszczewska jako Nell, Andrzej Mastalerz jako Clov, Andrzej Seweryn jako Hamm.

Czas trwania: 80 minut