5 teatrów, których architektura zwala z nóg!

Międzynarodowy Dzień Teatru wypada 27 marca – to data szczególnie istotna dla miłośników kultury wysokiej, teatru i sztuki. I choć obostrzenia wciąż nie pozwalają nam usiąść na teatralnej widowni, postanowiliśmy przypomnieć Wam o tym, w jakich zdumiewających budynkach dzieją najważniejsze wydarzenia dla polskiej kultury.

Poniżej wybraliśmy 5 najciekawszych architektonicznie teatrów, które zachwycają swoją historią, konstrukcją oraz repertuarem. Mieliście okazję odwiedzić je wszystkie? Sprawdźcie sami i dajcie znać w komentarzu!

Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie

Ta imponująca scena do niedawna uważana była za największą na świecie – wyprzedziła ją jedynie Opera w Pekinie. W największej sali im. Moniuszki zmieści się aż 1905 widzów! Został wybudowany w latach 1825-1833, zburzony w czasie wojny oraz odbudowany w 1947 roku w przekształconej i powiększonej formie.

Neoklasycystyczny gmach robi wrażenie z zewnątrz, a charakterystyczna kwadryga stanowi niemal wizytówkę teatru. Jednak to, co naprawdę robi wrażenie, to niesamowite wyposażenie sceny. Skomplikowane mechanizmy pozwalają na wystawianie sztuk o niespotykanym rozmachu. Na główną scenę składają się bowiem hydrauliczne, dwupoziomowe zapadnie, obrotowa scena, 104 sztankiety do podwieszania dekoracji, a całość oświetla 400 reflektorów. Scena wraz z proscenium mierzy 1150m², co pozwala na nietypowe rozwiązania – np. w operze “Carmen” na scenie pojawił się byk, w “Latającym Holendrze” natomiast wybudowano basen o pojemności 55 ton wody.

Poza tym, co zobaczą widzowie, Teatr Wielki kryje mnóstwo pomieszczeń, dzięki którym spektakle osiągają najwyższą jakość. W olbrzymiej malarni powstają dekoracje, dużą część powierzchni stanowią magazyny kostiumów i rekwizytów. W budynku znajduje się też m.in. pracownia stolarska, ślusarska, pracownie krawieckie, perukarskie i szewskie. Pracuje tam ok. 1800 osób. Aby zapewnić wszystkim pracownikom bezpieczeństwo, w teatrze znajduje się nawet ambulatorium medyczne.

Teatr Wielki Opera Narodowa od lat zachwyca widzów operami takimi jak “Carmen”, “Dziadek do orzechów i Król Myszy”, “Halka” i “Madame Butterfly”.

Gdański Teatr Szekspirowski

Otwarty w 2014 roku, teatr jest budynkiem o niezwykłych zastosowaniach architektonicznych. Jest to pierwszy od ponad 20 lat teatr dramatyczny zbudowany w Polsce od podstaw.

Teatr powstał w miejscu Szkoły Fechtunku, która była pierwszym teatrem Rzeczypospolitej. Jego forma nawiązuje do historycznych korzeni miasta – do XVII-wiecznej siedziby szkoły przyjeżdżali wędrowni aktorzy angielscy, którzy wystawiali m.in. dzieła Szekspira.

Jest to jedyny na świecie teatry wyposażony w otwierany dach, co pozwala na wystawianie prawdziwie szekspirowskich przedstawień pod gołym niebem. Zaawansowana technicznie konstrukcja pozwala na otwarcie dachu ważącego 160 ton w zaledwie 3 minuty! Scena i widownia są w pełni adaptowalne, co też bywa bardzo rzadko spotykane. Nowatorskie rozwiązanie umożliwia zmianę układu sali automatycznie, nawet w trakcie przedstawienia. Całości dopełnia zaawansowany system zapadni.

W zależności od układu sceny i widowni, teatr mieści od 600 do 1000 widzów. Ceglana, czarna bryła teatru otacza drewniane wnętrze niczym szkatułka. Trzeba przyznać, że robi to ogromne wrażenie!

Gdański Teatr Szekspirowski – podobnie jak jego XVII-wieczny poprzednik – funkcjonuje jako teatr impresaryjny, czyli nie posiada własnego zespołu aktorów. Zaprasza teatry z całej Polski, Europy i Świata, dzięki czemu jest ważnym miejscem spotkań różnych kultur i form ekspresji. To tutaj odbywa się też międzynarodowy Festiwal Szekspirowski.

Teatr w Krakowie im. Juliusza Słowackiego

Pierwotnie założony jako Teatr Miejski, prowadzi swoją działalność nieprzerwanie od 1893 roku. Choć dziś jest uznawany za jeden z najpiękniejszych polskich teatrów, początkowo wywołał niemałe kontrowersje.

Spór wywołała lokalizacja – teatr postanowiono zbudować w miejscu średniowiecznego kompleksu klasztornego. Budynki były objęte ochroną ze względu na swoją wartość historyczną, mimo to podjęto decyzję o wyburzeniu. Kampanię na rzecz ich ratowania rozpoczął Jan Matejko we własnej osobie. W pierwszych latach istnienia krakowianie uznali budynek za szkaradny, a nawet rozważali wyburzenie go i postawienie bardziej reprezentacyjnego gmachu. Skąd tak silna reakcja? Otóż uważano go za słabą kopię paryskiej opery. Dopiero po wystawieniu “Wesela” Wyspiańskiego teatr zaczął przyciągać rzesze widzów.

Fasadę zdobią postaci alegoryczne związane ze sztuką i polską kulturą: po lewej Poezja, Dramat i Komedia, po prawej Muzyka, Opera i Operetka. Na samym szczycie fasady zobaczymy Tadeusza i Zosię, dobrze znanych Polakom z epopei Mickiewicza. Budynek eklektyczny jest po części w stylu neobarokowym, po części neorenesansowym. Wnętrza zdobią freski, popiersia najważniejszych postaci w historii polskiego teatru. Dziś zachwyca widzów rozmiarem widowni, wartością historyczną oraz słynną kurtyną wykonaną przez Henryka Siemiradzkiego, która jest w istocie olejnym malowidłem na płótnie.

W Teatrze im. Juliusza Słowackiego zobaczymy znakomite spektakle, takie jak m.ni. “Agamemnon”, “Ameri Cane”, “Lalka” czy “Bóg, ja i pieniądze”.

Teatr Królewski w Starej Oranżerii

Znany też jako Teatr Stanisławowski, mieści się w Łazienkach Królewskich i od 2017 roku jest jedną ze scen Polskiej Opery Królewskiej.

Jest to jeden z niewielu zachowanych teatrów XVIII-wiecznych w całej Europie, dzięki czemu znalazł się na Trasie Bałtyckiej Europejskiego Szlaku Teatrów Historycznych. Niezwykły wystrój wzbudził powszechny podziw już w roku otwarcia teatru (1788). Widownia składa się z parteru i dziewięciu lóż, co daje łącznie 200 miejsc siedzących. Wnętrze ma świetną akustykę – ściany zostały wyłożone drewnem oraz pokryte malowidłami, które imitują marmur. Ponad lożami znajdują się namalowane, iluzjonistyczne loże, w których zasiadają widzowie w strojach staropolskich.

Nad sceną widnieje herb Rzeczypospolitej wraz z herbem królewskim. Na ścianach zobaczymy też medaliony z wizerunkami największych (zdaniem króla) dramatopisarzy wszech czasów: Sofoklesa, Shakespeare’a, Racine’a i Molière’a.

Dziś w Teatrze Stanisławowskim zobaczymy przedstawienia Polskiej Opery Królewskiej, takie jak “Rodelinda / Georg Friedrich Haendel”, “Cosi fan tutte / Wolfgang Amadeus Mozart (wersja koncertowa)”, “Pasja według św. Jana BWV 245 / Johann Sebastian Bach” czy “Per Archi / Mendelssohn – Haydn – Bacewicz”.

Małopolski Ogród Sztuki w Krakowie

Od 2012 roku Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie rozszerzył się o MOS – eksperymentalną scenę, która jest perłą architektury współczesnej w Krakowie. Pełni nie tylko funkcję sceny teatralnej – dzieją się tam różnorodne wydarzenia ze świata sztuki, kultury i edukacji.

MOS eksperymentuje z nowymi rozwiązaniami teatralnymi, takimi jak włączanie multimediów i instalacji do spektaklu. To właśnie tutaj artyści poszukujący performatywnych środków wyrazu mogą je urzeczywistnić i przeżyć razem z widzami, którzy bardzo często są angażowani w proces twórczy. Wielofunkcyjna scena jest doskonale doświetlona i wyposażona w automatyczne żaluzje oraz najnowsze urządzenia scenotechniczne, dzięki którym mogą się tam odbywać też koncerty, wystawy, seanse filmowe, pokazy mody i inne wydarzenia.

Architektonicznie budynek zachwyca przede wszystkim oddechem nowoczesności, który łączy się z elementami zabytkowymi. Swój kształt zaczerpnął od sąsiadujących budynków, dzięki czemu pięknie wpisał się w tkankę miasta. Projekt zyskał uznanie architektów na całym świecie i otrzymał wiele nagród – jeśli odwiedzicie Kraków, koniecznie go zobaczcie!

W Małopolskim Ogrodzie Sztuki zobaczycie spektakle Teatru im. Juliusza Słowackiego, takie jak “Balladyna”, “Impro KRK”, “Zimowla” czy “Turnus mija, a ja niczyja”.