Metafizyka dwugłowego cielęcia

19:30, 6 kwi 2025

STUDIO teatrgaleria

"Wybrałam Metafizykę dwugłowego cielęcia jako podstawowy tekst, ponieważ doświadczenie bezkresnej i dzikiej kalifornijskiej natury jest bliskie doświadczeniu tropikalnej podróży, którą Witkacy odbył z Bronisławem Malinowskim przed napisaniem tej sztuki. To historia podróży neurotycznego chłopca i jego rodziny z Nowej Gwinei przez Sydney na pustynię, która odczytywana w otoczeniu kalifornijskiej Doliny Śmierci, staje się czymś realnym, w zasięgu ręki. Witkacy, wychowany w Tatrach, wierzył, że natura może być źródłem doświadczenia metafizycznego, dzięki któremu współczesny człowiek ma szansę ochronić swoją indywidualność przed bezduszną maszyną społeczną zachodniej cywilizacji. Podróż Karmazyniella to też podróż w głąb siebie, a intensywne kolory tropikalnych kwiatów, martwa, czarna otchłań nocy na pustyni, żar wstającego nad nią czerwonego słońca to jej przejawy. Aldous Huxley w kultowym tekście Drzwi percepcji opisuje doświadczenie otwarcia umysłu po zażyciu meskaliny (wyciągu z pustynnych kaktusów). Pod jego wpływem Huxley zrozumiał, jak ograniczony i bezbronny jest tak zwany „cywilizowany” człowiek, który jest podporządkowany temu, co racjonalne, patrzy tylko przed siebie i jest „pozbawiony pleców”, czyli wymiaru metafizycznego właśnie. Taki człowiek staje się automatem, trybem w systemie. W zderzeniu z tym, co niewytłumaczalne, zaczynając od jego własnej egzystencji, skazany jest na depresję i klęskę. Jego chorobą jest obojętność. Ona jest dla mnie zarazą Kala-Azar ze sztuki Witkacego, która wyniszcza zachodnią cywilizację." - Natalia Korczakowska


Wybrane dramaty Witkacego opisujące doświadczenie człowieka w zderzeniu z naturą, siłą wyższą, świetnie wpisują się w kulturalną tkankę Kalifornii, gdzie przyroda jest ważnym elementem życia i metafizycznego doświadczenia człowieka. Projekt ten łączy estetykę Witkacego z tym co najlepsze w hollywoodzkim, artystycznym kinie będącym od zawsze w bliskim związku z naturą. W celu zapewnienia dobrej recepcji spektaklu wśród publiczności amerykańskiej, dostrojenia języka i oddania kontekstu kulturowego, klimatu i charakteru twórczości Witkacego, w warstwie literackiej wykorzystane zostaną wybitne tłumaczenia autorstwa Daniela Geroulda, uhonorowanego licznymi nagrodami za całokształt działalności przekładowej i naukowej.

więcej