GOŚCIE W POLSKIM: Teatr Arabesky z Charkowa, "Dekalog: lokalna wojna światowa"

Ukraińsko-polski konflikt z II wojną światową „w tle” okazuje się być tematem bolesnym i trudnym także dzisiaj. Czy możemy o tym mówić? Tak, możemy. I to nawet bez żadnego konfliktu. Czy trzeba to robić? Bez wątpienia. Czy mamy szansę na porozumienie i przebaczenie w takich rozmowach? Chyba nie. Czy uczymy się słuchać jedni drugich? Niestety nie. A gdyby artyści mieli większy wpływ na nasze życie niż mają politycy i historycy – czy nasze życie stałoby się lepsze? Nie wiadomo.

Tytuł „Lokalna wojna światowa” został zaczerpnięty od Timothy'ego Snydera.
W scenariuszu wykorzystane teksty S. Łenkawskiego, T. Bulby-Borowca, J. Holczewskiego, Wojnarowskiego, T. Bzowej-Fedoriw-Stachiw, I.Tymoczko-Kamynskiej, I. Tkalenki. T. Snydera, Metropolity Andreja Szeptyckiego, O. Lysiaka, a także dokumenty z Litopysu UPA i fragmenty „Hamleta” Williama Szekspira.

W spektaklu wykorzystano ukraińskie pieśnie ludowe oraz piosenki W. Morozowa, zespołu „Mertwyj Piweń”, wiersze S. Żadana, W. Herasymjuka, N. Honczara, R. Sadłowskiego, J. Dowhana.

Spektakle są grane w języku polskim.

więcej

Król Lear

Tragedia

Jedna z najwybitniejszych tragedii Williama Szekspira na scenie Teatru Polskiego. Reżyseruje legenda europejskiej reżyserii teatralnej - Jacques Lassalle. W roli głównej Andrzej Seweryn.

Datowane na lata 1603-1606 dzieło Williama Szekspira uchodzi za jeden z najwybitniejszych tekstów dramatycznych w historii. "Król Lear" oparty jest na mitycznej postaci Llyra - króla Bretanii, którego los utrwalono w kulturze w postaci licznych celtyckich podań. "Król Lear" doczekał się niezliczonej liczby realizacji i adaptacji teatralnych. Jedna z najbardziej znanych inscenizacji tego tekstu w minionym wieku była dziełem Petera Brooka, słynna z zapisu filmowego, przygotowanego przez reżysera. "Król Lear" był też podstawą literacką jednego z najwybitniejszych filmów w historii kina – filmu "Ran" w reżyserii Akiry Kurosawy.

Dramat Szekspira to bolesna analiza kruchej istoty ludzkiej godności, zagubionej w świecie bez Boga, gdzie granice między wywyższeniem a upadkiem, rozsądkiem a szaleństwem, porządkiem a chaosem ustalają tylko niedoskonali ludzie. Lear – dotąd potężny władca – zrzekając się korony rezygnuje z poczucia bezpieczeństwa jakie dawał mu urząd. Nagle zmuszony jest mierzyć się ze sobą i światem jako zwykły człowiek.

W polskim teatrze tekst Szekspira przeżywa renesans zainteresowania wśród reżyserów. W ostatnich latach, na motywach "Króla Leara" swoje spektakle przygotowywali m.in. Piotr Cieplak, Grzegorz Bral i Krzysztof Warlikowski. Teatr Polski w Warszawie rozpoczął powojenną recepcję "Króla Leara" – w 1962 roku na deskach naszej sceny odbyła się pierwsza inscenizacja tej tragedii po zakończeniu drugiej wojny światowej. W spektaklu reżyserowanym przez Zygmunta Hübnera rolę tytułową zagrał Jan Kreczmar.

więcej

Cyd

Tragedia

Spektakl Ivana Alexandre’a to podróż w fascynujący, a zupełnie nieznany współczesnemu widzowi świat siedemnastowiecznego teatru. Kostium i dekoracje z epoki oraz oszczędny i niezwykle precyzyjny styl gry, pozwalają wybrzmieć pięknemu, pełnemu emocji tekstowi, który napisany prawie czterysta lat temu nie przestaje zachwycać i poruszać widzów.

Rodrigo Díaz de Bivar – Cyd, zwany też Cydem Campeador, żyjący w latach 1030-1099 rycerz kastylijski, wsławił się bojami z Maurami i Katalończykami. Opiewany i podziwiany za życia, po śmierci obrósł w legendę, stając się wzorem rycerstwa, męstwa i wierności – zarówno w służbie jak i miłości.

Główny bohater tragikomedii Corneille’a, stając w obronie rodu i nazwiska, wyzywa na pojedynek ojca swej ukochanej. Wie, że jeśli zwycięży najprawdopodobniej nigdy nie zwiąże się z Szimeną, wie również, że jeśli stchórzy – okryje się hańbą i nie będzie wart kobiety, którą kocha. Obrona honoru staje się najważniejszym nakazem miłości…

Corneille rozwinął temat w sposób nowatorski skupiając się nie na czynach, a na uczuciach i przymiotach ducha – z miłością i honorem na czele. Nad rozwój akcji przedłożył możliwość śledzenia wewnętrznych przemian bohaterów, stąd w utworze tak wiele monologów dających szansę na wspaniałe aktorskie kreacje.

"Cyd" po raz pierwszy pojawił się na polskiej scenie w tłumaczeniu Jana Morsztyna w roku 1660 w zamojskim teatrze dworskim. Tłumaczenie Morsztyna, choć tak odległe od języka współczesnego, dzięki zachowaniu rytmu i płynności języka oryginału, uważane jest do tej pory za jedno z największych osiągnięć polskiej sztuki translatorskiej. Z tego właśnie tłumaczenia postanowił skorzystać Ivan Alexandre przygotowując premierę w Polskim. Na potrzeby tej realizacji restauracji i adaptacji tekstu dokonał Piotr Kamiński.

więcej

Thermidor

Tragedia

"Thermidor" opowiada o wydarzeniach historycznych, ale zarazem jest sztuką współczesną – przedstawia mechanizmy polityczne, które działają nie tylko w momentach wielkich przełomów. Stanisławę Przybyszewską fascynowała Wielka Rewolucja Francuska; spośród jej działaczy upodobała sobie Robespierre`a, czyniąc zeń męża opatrznościowego.

W "Thermidorze" ukazała kluczowy moment rządów jakobińskich, gdy zastosowany jako narzędzie naprawiania świata terror przekracza wszelką miarę, a Robespierre zaczyna być postrzegany jako doktryner, który zmierza do dyktatury. W najbliższym otoczeniu Robespierre`a zawiązuje się spisek na jego życie.

To historia. Ale spod kostiumu historii wyłaniają się wizerunki ludzi, którzy sprawują władzę, ulegają namiętnościom władzy i realizują logikę, jaką narzuca władza. Gotowi są dla niej wchodzić w cyniczne układy, łamiąc bez skrupułów zasady przyzwoitości. Bohaterowie "Thermidora" to gracze rozpaleni walką o przetrwanie i dominację, a zarazem zmuszeni do zimnej kalkulacji; budzą strach u innych, ale sami są owładnięci strachem o własną przyszłość. Ich rola nie kończy się wraz z mijającymi wypadkami. Tworzą uniwersalne modele zachowań politycznych, które powracają w coraz to nowych sytuacjach i kostiumach.

więcej

"Wesele" ze zwiedzaniem Teatru Polskiego

Tragedia

"Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest jednym z najważniejszych dwudziestowiecznych polskich utworów dramatycznych. Dowodem tego jest fakt, że od 1901 roku inscenizowano je już blisko 200 razy – w teatrach dramatycznych, Teatrze Telewizji, Teatrze Polskiego Radia.

Każda kolejna inscenizacja "Wesela" wywołuje dyskusje o tym kiedy, jak i czy w ogóle wystawiać dramat Wyspiańskiego. Nie mamy wątpliwości, że wystawiać należy i warto. Nie dla honoru domu, ale z potrzeby ożywiania najznakomitszych tekstów polskiej kultury, nie tylko dla podtrzymania tradycji, ale dla nadawania znakomitemu dziełu Wyspiańskiego nowych znaczeń, bo między realnością a poezją tego dramatu toczy się nieustająca dyskusja o nas samych.

W Teatrze Polskim w Warszawie wystawiono "Wesele" czterokrotnie – sięgali po nie znakomici reżyserzy: Aleksander Zelwerowicz w latach dwudziestych, Jerzy Rakowiecki w 1961 roku i dwukrotnie Kazimierz Dejmek w roku 1984 i 1991. Premiera spektaklu w reżyserii Krzysztofa Jasińskiego odbędzie się w 102 rocznicę otwarcia Teatru Polskiego w Warszawie.

Fałszuje się dziś Wyspiańskiego – tak, jak fałszowało się i fałszuje romantyków, udusić się usiłuje go kadzidłami, sprawia się nad jego grobem tryumf masek. Kto rozumie Wyspiańskiego – ten wie, że cała jego twórczość jest bolesnym dopracowywaniem się narodowej duszy.
– Stanisław Brzozowski –

więcej

Irydion

Tragedia

"Irydion" powraca na scenę Teatru Polskiego we współczesnym odczytaniu przez Andrzeja Seweryna. Do współpracy nad kształtem inscenizacji reżyser zaprosił uznanych twórców: Leszka Bzdyla, Magdalenę Maciejewską, Jacqueline Sobiszewski, Dorotę Kołodyńską. W główną rolę wcielił się Krzysztof Kwiatkowski. Partnerują mu m.in. Anna Cieślak, Jerzy Schejbal, Krystian Modzelewski, Olgierd Łukaszewicz, Marta Kurzak.

Dramat historyczno-filozoficzny Zygmunta Krasińskiego zaliczany jest do ścisłego kanonu literatury romantycznej. Napisany w latach 1834-1836, jest uznawany za największe, obok "Nie-Boskiej komedii" osiągnięcie autora w dziedzinie sztuki dramatycznej.

Spektakl Andrzeja Seweryna przywraca tym kwestiom właściwą rangę, pozwalając wybrzmieć im w formie spójnej, nowoczesnej inscenizacji odpowiadającej dynamiką współczesnemu kinu akcji. Do współpracy nad jej kształtem zaproszeni zostali twórcy, których charakterystyczny styl odciskał się wielokrotnie na kształcie najnowszego polskiego teatru. Wyobraźnia i talent Magdaleny Maciejewskiej i Jacqueline Sobiszewski pozwoliły stworzyć wizualny pejzaż upadku cywilizacji rzymskiej. Uniwersalizm wyobrażenia znaczy kubiczna scenografia, lśniąca w dymie i cieniach, skąpana w smugach żółci, w błękitach i odcieniach popiołu. Na tym tle, w oryginalnych rozwiązaniach plastycznych, akcję budują aktorzy, prowadzeni w zakresie ruchu scenicznego przez choreografa Leszka Bzdyla. Pejzaż dopełnia wykonywana na scenie muzyka Olo Walickiego, Macia Morettiego i Wacława Zimpla generowana przez muzyków, zarówno przy użyciu tradycyjnych instrumentów, jak i tak niecodziennych jak akwaria czy spieniacz do kawy.

"Irydion" oderwany od kontekstu historycznego czasu powstania dzieła, od klucza politycznych aluzji ukazuje dziś swoje uniwersalne treści: pytanie o potrzebę działania, o wartość jednostkowego czynu wobec nieuchronnego biegu dziejów, o wartość poświęcenia, które jest wynikiem buntu, a nie moralności. Inscenizacja nawiązuje do najgłębszych tradycji Teatru Polskiego, podejmując kwestie związane z kierunkiem myślenia o teatrze i repertuarze, zapoczątkowane premierowym pokazem "Irydiona", którym Arnold Szyfman inaugurował działalność Teatru w 1913 roku.

Spektakl przygotowany na jubileusz 100-lecia Teatru Polskiego w Warszawie.

więcej